Podczas XXI Forum Rynku Zdrowia, odbyła się sesja „Finansowanie ochrony zdrowia, czyli co jest ważniejsze: potrzeby pacjentów czy budżetu państwa?”. Uczestnicy zgodzili się, że nie powinniśmy stawiać tych dwóch kwestii w opozycji. Kluczem jest efektywność i mądre, przewidywalne finansowanie, które jednocześnie odpowiada na potrzeby pacjentów i zapewnia stabilność systemu. Dyskusję zdominowały dwa wątki: zła kondycja finansowa NFZ oraz rola innowacyjnych technologii nielekowych – takich jak wyroby medyczne i rozwiązania cyfrowe – w poprawie jakości opieki i racjonalizacji wydatków.

Dwa główne źródła problemów finansowych NFZ – kontekst dla debaty

W tle rozmów wybrzmiewała diagnoza przedstawiona podczas Forum Rynku Zdrowia. Jak podkreślano, trudna sytuacja finansowa NFZ ma dwa główne źródła: rosnące koszty wynikające z ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia oraz przerzucenie części zadań dotąd finansowanych z budżetu państwa na NFZ, bez zapewnienia pełnego pokrycia finansowego.

W efekcie fundusz boryka się z luką w planach finansowych, a rosnące dotacje z budżetu państwa mają jedynie charakter doraźny. Dodatkowo, w ostatnich latach wydatki rosły szybciej niż wpływy ze składki zdrowotnej, co potwierdzają niezależne analizy rynku. To właśnie ten kontekst stał się punktem wyjścia do rozmowy o tym, jak lepiej wykorzystać środki, które już mamy.

Technologie nielekowe łączą „ogień z wodą”

Z perspektywy branży wyrobów medycznych sytuację opisywał Michał Kępowicz, członek zarządu Izby POLMED. W trakcie wystąpienia argumentował, że nowoczesne technologie nielekowe mogą jednocześnie poprawiać jakość leczenia i zwiększać efektywność ekonomiczną systemu.

Jak podkreślił, „technologie nielekowe pozwalają dostarczać pacjentom coraz większą wartość, a jednocześnie osiągać lepsze, bardziej ekonomiczne rezultaty dla płatników”. W jego ocenie, „da się połączyć ogień z wodą – można tworzyć rozwiązania, które służą pacjentom i równocześnie oszczędzają środki publiczne”.

M. Kępowicz apelował też o większą otwartość na innowacje nielekowe i cyfrowe oraz stworzenie realnych ścieżek ich wdrażania do systemu ochrony zdrowia. Jak przypomniał, Izba POLMED opracowała pięć konkretnych propozycji, które mogłyby usprawnić proces wprowadzania nowoczesnych rozwiązań do praktyki klinicznej. „To między innymi: program innowacyjnych technologii nielekowych, tryb zmian koszykowych, tymczasowe innowacyjne świadczenia gwarantowane, wykaz wyrobów i IVD o wysokim poziomie innowacyjności oraz ratunkowy dostęp do wyrobów medycznych” – wyliczył.

Zdaniem przedstawiciela Izby POLMED, przy ocenie takich technologii należy brać pod uwagę całkowity koszt posiadania – nie tylko cenę zakupu, ale też koszty serwisu, szkoleń i utrzymania. To właśnie takie podejście pozwala ocenić realną wartość inwestycji w perspektywie całego systemu.

Jak zauważył, pacjenci coraz częściej oczekują rozwiązań bezinwazyjnych, które pozwalają szybciej wrócić do zdrowia, a lekarze chcą pracować z wykorzystaniem nowoczesnych, bezpiecznych i precyzyjnych urządzeń. „To nie tylko kwestia komfortu pracy czy prestiżu – to realne skrócenie czasu leczenia i mniejsze koszty powikłań” – podkreślił M. Kępowicz, przywołując przykłady technologii, które w ostatnich latach zmieniły oblicze medycyny: od mobilnych aparatów RTG po zaawansowaną echokardiografię 3D.

Co z tego wynika dla polityki zdrowotnej i branży wyrobów medycznych?

Wnioski z dyskusji są spójne: nie ma sprzeczności między potrzebami pacjentów a dyscypliną budżetową, o ile inwestujemy w „mądre ekonomicznie technologie”. Rozwiązania nielekowe – takie jak nowoczesne wyroby medyczne, cyfryzacja, sztuczna inteligencja czy lepsza koordynacja opieki – mogą poprawić wyniki leczenia i jednocześnie obniżać całkowite koszty opieki. Kluczowe jest jednak stworzenie przewidywalnych ścieżek finansowania i oceny innowacji, które pozwolą bezpiecznie i transparentnie wprowadzać je do systemu. Propozycje Izby POLMED w tym zakresie stanowią realny „most między przemysłem a płatnikiem”. Uczestnicy dyskusji podkreślali również, że system wyceny świadczeń powinien premiować efekty zdrowotne, a nie samą liczbę wykonanych procedur. Tylko wtedy presja płacowa i rosnące koszty pracy nie będą ograniczać środków na inwestycje w nowoczesny sprzęt i technologie. Nie zabrakło też apelu o jasne reguły finansowania nowych zadań przekazywanych NFZ – „kto obiecuje, ten finansuje”. Przejrzystość i przewidywalność to warunki konieczne, aby planować inwestycje w sposób odpowiedzialny i długofalowy.

Rekomendacje z perspektywy Izby POLMED

  1. Wdrożyć pięć ścieżek innowacji nielekowych, opartych na przejrzystych kryteriach wartości kliniczno-ekonomicznej i całkowitych kosztach posiadania.

  2. Ukierunkować system finansowania na efekty zdrowotne – nagradzać rozwiązania, które skracają hospitalizację, przyspieszają powrót do pracy i ograniczają powikłania.

  3. Zapewnić stabilne finansowanie zadań przekazywanych NFZ, aby inwestycje w wyroby medyczne i cyfryzację nie były pierwszą pozycją do cięcia w razie deficytu.

  4. Traktować zdrowie jako inwestycję, nie koszt, przy jednoczesnym porządkowaniu sieci świadczeń i eliminacji nieefektywności organizacyjnych.

Sesja pokazała dużą zgodność co do diagnozy i kierunku zmian. Dla branży wyrobów medycznych i Izby POLMED to wyraźny sygnał: innowacje nielekowe są kluczem do połączenia interesu pacjenta i płatnika. Jak podsumował Michał Kępowicz, „możemy połączyć ogień z wodą – osiągnąć lepsze wyniki zdrowotne i bardziej ekonomiczny system, jeśli tylko otworzymy się na technologie nielekowe i stworzymy dla nich dedykowane ścieżki finansowania”.