W wyniku działań Izby POLMED, została wprowadzona poprawka do ustawy o medycynie laboratoryjnej. To nie tylko wielki sukces dla Izby POLMED, ale także dla całej branży wyrobów medycznych oraz ochrony zdrowia. Wprowadzone zmiany to bardzo dobre wieści również dla pacjentów, personelu medycznego, lekarzy, a także przychodni i innych placówek medycznych (POZ, AOS) wykonujących diagnostykę POCT. 

Dlaczego ta poprawka jest taka ważna i co to właściwie jest diagnostyka POCT? Czyli kilka słów o tym, co  powinien wiedzieć każdy –  jako przyszły pacjent

Aby lepiej zapoznać się z materiałem i zobrazować o co tak naprawdę chodzi wyobraźcie sobie, że podejrzewacie u siebie stan zapalny.  Boli was głowa, macie dreszcze, czujecie ogólne osłabienie. Idziecie do najbliższej przychodni, w celu uzyskania pomocy. Lekarz, w celu postawienia diagnozy, musi przeprowadzić diagnostykę. Jednym z narzędzi diagnostycznych jest przeprowadzenie testu CRP (należący do diagnostyki POCT), czyli podstawowego badania wykrywającego stan zapalny organizmu. Niestety, w przypadku, gdyby Izba POLMED nie zgłosiła poprawki, nie byłoby możliwe przeprowadzenie testu od razu w placówce. Otrzymanie wyniku „od ręki” w wielu sytuacjach pozwala na podjęcie natychmiastowych działań i rozpoczęcie leczenia, co jest nie tylko najlepsze dla pacjenta, ale także prowadzi do  zmniejszenia kosztów leczenia i opieki zdrowotnej (przez ograniczenie liczby wizyt, zmniejszenie zaangażowania personelu, obniżenie kosztów transportu pacjenta, lub samej próbki do placówki posiadającej laboratorium).

Wkrótce lekarze w przychodni będą mogli wykonywać coraz więcej badań bez konieczności odsyłania pacjenta do specjalisty. Możliwa będzie np. szybka diagnostyka niewydolności serca – wyobraźcie sobie że poprzez oznaczenie NT-proBNT już u lekarza pierwszego kontaktu będzie można szybko zdiagnozować niewydolność serca.

Wynik “od ręki” dla pacjenta = szybka diagnoza i szybkie leczenie

Co to właściwie jest diagnostyka POCT?

Najprościej mówiąc, badania  POCT (point-of-care testing) to badania w miejscu opieki nad pacjentem. Z zaproponowanej w ustawowej definicji czytamy, że POCT to “badania laboratoryjnych parametrów krytycznych wykonywane w materiale biologicznym, umożliwiające podjęcie szybkiej decyzji terapeutycznej, wykonywane przez personel medyczny do tego uprawniony w miejscu udzielania świadczeń zdrowotnych w szpitalu”.

Izba POLMED zwróciła uwagę na błąd w ustawowej definicji diagnostyki POCT (art. 2 pkt. 6, druk 2477, ustawy o medycynie laboratoryjnej), która jest sprzeczna z definicją wynikającą z międzynarodowej normy ISO 22870 (Point-of-care testing (POCT) – Wymagania dotyczące jakości i kompetencji), i wprowadza znaczące zawężenie możliwości wykonywania badań z zakresu POCT jedynie do warunków szpitalnych.  Co więcej, od dnia 1 lipca br. obowiązuje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 czerwca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. poz. 1293). Akt ten wprowadził możliwość świadczenia medycznej diagnostyki laboratoryjnej lub diagnostyki obrazowej i nieobrazowej przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Te dwa przykłady świetnie ukazują, że ustawodawca dopuszcza możliwość wykonywania badania POCT w placówkach innych niż szpitale.

Badania POCT wykonuje się nie tylko w warunkach szpitalnych, ale także w domach lub w miejscach odległych od laboratoriów. Diagnostyka POCT, czyli potocznie nazywana “diagnostyką przy łóżku pacjenta” odnosi się do dowolnego testu diagnostycznego wykonanego poza laboratorium, w miejscu opieki nad pacjentem. Badania POCT są powszechnie wykonywane poza szpitalami, podczas udzielania świadczeń zdrowotnych:

  • w poradniach,
  • w gabinetach lekarskich,
  • w karetkach,
  • podczas wizyt domowych,
  • w domach opieki.

Z tych względów, diagnostyka POCT nie może ograniczać się jedynie do szpitala. Pozostawienie  definicji w brzmieniu zaproponowanym w ustawie, skutkowałoby dla pacjentów wydłużeniem czasu oczekiwania na wszelką diagnostykę. W związku z powyższym, treść art. 2 pkt 6 rządowego projektu ustawy o medycynie laboratoryjnej (bez przyjęcia zaproponowanej poprawki) jednoznacznie zablokowałaby takie badania przy łóżku pacjenta.

Otrzymanie wyniku „od ręki” w wielu sytuacjach pozwala ograniczyć koszty opieki – przez ograniczenie liczby wizyt, liczby zaangażowanego personelu, kosztów transportu pacjenta (lub samej próbki), do placówki posiadającej laboratorium. Przede wszystkim pozwala jednak szybciej otrzymać wynik – a co za tym idzie szybciej postawić diagnozę i rozpocząć leczenie.

Badania z zakresu diagnostyki POCT powinny być wykonywane w miejscu opieki nad pacjentem, a nie ograniczać się tylko do placówki szpitalnej. Zatem definicja POCT powinna swoim zakresem obejmować także inne miejsca poza szpitalem, w jakich sprawuje się opiekę nad pacjentem w tym, m.in. podmioty lecznicze, podmioty pozaszpitalne, przychodnie, a także miejsce zamieszkania pacjenta – o taką zmianę postulowała Izba POLMED w swojej poprawce do rządowego projektu ustawy o medycynie laboratoryjnej.

Aktualnie wniesioną poprawkę (na dzień 20.09), przekazano Marszałkowi Senatu i Prezydentowi. Po pozytywnie rozpatrzonej zmianie usuwającej zawężenie wykonywania badań z zakresu POCT jedynie do świadczeń udzielanych w szpitalach, pozostawać będzie w zgodzie z definicją POCT wynikającą z normy ISO 22870, która definiuje POCT jako: „badanie przeprowadzane w pobliżu lub w miejscu pacjenta, którego wynik prowadzi do możliwej zmiany w opiece nad pacjentem” – “testing that is performed near or at the site of a patient with the result leading to possible change in the care of the patient”.

Mała zmiana, wielki sukces! Jesteśmy dumni, że wniesiona przez Izbę POLMED  poprawka przyczyni się do poprawy szybkości badań laboratoryjnych, a pacjentom skróci czas oczekiwania na swoje wyniki, jak i należytą opiekę medyczną.